Różnorodność warunków przyrodniczych Himalajów wywodzi się zarówno z różnic wysokości nad poziomem morza (stąd piętrowość roślinności), jak i z różnic narażenia poszczególnych części długiego na ponad 2500 km łańcucha na działalność cyklicznych deszczy monsunowych nacierających na stoki gór od południa.

Ilość opadów na przedgórzu południowym (do 3500 mm) i północnym – od strony Tybetu (ok. 150 mm) w decydujący sposób wpływa na charakter i obfitość wegetacji. W części południowej przeważają gleby aluwialne i brunatnoziemy, w środkowej – żółtoziemy i czerwonoziemy górskie, w najwyższych partiach – górskie gleby inicjalne i zwaliska skalne. Czynnikiem ważnym lokalnie jest nachylenie zboczy i nasłonecznienie.

Zachodnie Himalaje są znacząco bardziej suche niż Himalaje Nepalu. Poniżej średnia opadów w wybranych miejscowościach położonych kolejno od zachodu na wschód (dane w mm):

przyroda2

Wyraźnie wyróżnia się położone w Ladakhu miasto Leh, do którego monsunowe chmury wyjątkowo tylko przedzierają się przez szereg wysokich równoleżnikowych grzbietów.

Jak w przypadku większości obszarów górskich świata roślinność zmienia się piętrowo wraz z wysokością.

Jak kształtuje się ten system w południowej części Himalajów? Otóż najniższe piętro zajmuje wilgotny las zwrotnikowy – z charakterystycznym damarzykiem, sandałowcem, paprociami drzewiastymi i imponującymi kępami bambusów.

Zdobywając wysokość wchodzimy w wilgotny podzwrotnikowy las mieszany, w którym wraz z wysokością (od około 2500 m n.p.m.) drzewa liściaste (przede wszystkim dęby, kasztanowce, drzewa jarzębiny) oddają pole iglastym (sosna himalajska, świerk himalajski, cedr himalajski). Tonące w kwiatach lasy rododendronowe znajdziemy na wysokościach od 2600 do 3700 m n.p.m.

przyroda3

Powyżej granicy lasu rosną jałowce, berberys, wierzby karłowate, pojedyncze krzewy rododendronów. Wyżej mamy już tylko pastwiska jaków i nagie skały – aż po Tybet. Około 15% powierzchni Nepalu zajmują wieczne śniegi i lodowce (od wys. 4000-4500 m n.p.m.).

Rośliny uprawne: ryż (do ok. 2000 m n.p.m.), proso, pszenica, jęczmień, ziemniaki, kukurydza, drzewa owocowe: bananowce, papaje, jabłonie, morele. Hodowla jaków, kóz i owiec.

W najwyższych i najbardziej oddalonych od wiosek partiach gór występuje śnieżna pantera, pantera mglista oraz kozica nachur (bharal). Lasy zamieszkują między innymi langury, niedźwiedzie himalajskie, panda czerwona, kot leśny, manul, mundżak indyjski, kozica goral, tar himalajski. Wśród pól czasem udaje sie wypatrzyć przepiękne ptaki – olśniaki himalajskie, bażanty nepalskie czy… tragopana satyra – bażanta gnieżdżącego się w koronach drzew.

Realnym zagrożeniem dla himalajskiej fauny – szczególnie w Himalajach Zachodnich – są kłusownicy. Człowiek na zdjęciu poniżej (zdjęcie z 1993 roku) proponuje kupno zabitej śnieżnej pantery w osadzie Karimabad w północnym Pakistanie. Latem na dziką zwierzynę polują pasterze, zimą najczęściej stali mieszkańcy himalajskich wiosek.fauna4

Problem stał się naprawdę poważny z chwilą rozmieszczenia w zachodnich Himalajach wielkiej liczby jednostek wojskowych. Wojsko zaczęło samo kłusować, notowane były wypadki polowań ze śmigłowców oraz wynajmowanie lokalnych mieszkańców do kłusowania na rzecz armii.przyroda4