NAZWA
Nanga Parbat w języku urdu oznacza „nagą górę”.
PIERWSZE WYPRAWY
1835 Rekonesans przeprowadzony przez angielskiego badacza Godfreya Thomasa Vigne’a;
1895 Wyprawa brytyjska – pierwsza w historii próba wejścia na ośmiotysięcznik. Szef: Albert Frederick Mummery [angielski ekonomista i biznesmen z branży garbarskiej, 1855-1895 Nanga Parbat], John Norman Collie, Geoffrey Hastings oraz porucznik Charles G. Bruce, Ragobir Thapa, Goman Singh (dwaj ostatni to amatorzy – Gurkhowie z regimentu Bruce’a), Lor Khan (myśliwy z Kaszmiru). Pierwsze zetknięcie z chorobą wysokogórską. Do tej pory powszechnie uważało się, że działalność górska w Himalajach będzie przypominać wspinaczkę w Alpach. Jedynymi różnicami wydawały sie być długość wejścia i ewentualnie niższe temperatury powietrza. Mummery, Lor Khan i Ragobir Thapa osiągają wysokość około 6400 m n.p.m.
Ragobir Thapa, Goman Singh i sam Albert Mummery giną 24 sierpnia podczas próby dotarcia na Diamir Gap. Nie wiadomo co było przyczyną ich śmierci. Uważa się, że najprawdopodobniej lawina. Nigdy nie odnaleziono ciał.
1913 Rekonesans szkockiego fizjologa, chemika i wspinacza Alexandra Kellasa.
1932 „The German American Himalaya Expedition” – szef: Willy Merkl [1900-1934 Nanga Parbat], Bawarczyk Fritz Bechtold, Austriak Peter Aschenbrenner, Niemiec ze Stanów Fritz Wiessner, Elbridge Rand Herron i Elisabeth Knowlton, oboje z USA. Ogromne problemy z lokalnymi tragarzami. Osiągnięto ok. 7000 m n.p.m. na Rakhiot Ridge. Wycofano się ze względu na załamanie pogody. W drodze powrotnej do Stanów Rand Herron odwiedza turystycznie Egipt i ginie potknąwszy się podczas zbiegania z Piramidy Chefrena.
1934 Wyprawa niemiecka – szef: Willy Merkl, wspinacze: Peter Aschenbrenner, Fritz Bechtold, Willo Welzenbach, Alfred Drexel, Erwin Schneider, Uli Wieland plus fotograf Peter Muellritter, lekarz Willy Bernard oraz naukowcy: Richard Finsterwalder, Walter Raechl i geolog Peter Misch. Po doświadczeniach poprzedniej wyprawy wynajęto 35 tragarzy z Darjeelingu. 8 czerwca Drexer umiera na odmę płuc, narasta napięcie pomiędzy wspinaczami a szefem wyprawy, naciski ze strony nazistowskich władz.
Wyprawa wycofuje się z wysokości około 7930 m n.p.m. Podczas dramatycznego zejścia 8 lipca wieczorem ginie Nima Norbu, nastepnego ranka umiera Uli Wieland, 10 lipca Nima Dordże, Nima Tashi i Pinzo Norbu, 11 lipca rano Dakshi, 12 lipca Willo Welzenbach, 15 lipca Willy Merkl i Gaylay.
1937 Wyprawa niemiecka – szef: Karl Wien [1903-1937 Nanga Parbat], Adolf Göttner, Günther Hepp, Peter Müllritter, Hans Hartmann, Uli Luft, Pert Fankhauser, Martin Pfeffer, 12 Szerpów. 15 czerwca 16 wspinaczy ginie w lawinie, która uderza nocą w obóz IV. Spośród niemieckich himalaistów przeżył tylko Uli Luft.
1835 Rekonesans przeprowadzony przez angielskiego badacza Godfreya Thomasa Vigne’a;
1895 Wyprawa brytyjska – pierwsza w historii próba wejścia na ośmiotysięcznik. Szef: Albert Frederick Mummery [angielski ekonomista i biznesmen z branży garbarskiej, 1855-1895 Nanga Parbat], John Norman Collie, Geoffrey Hastings oraz porucznik Charles G. Bruce, Ragobir Thapa, Goman Singh (dwaj ostatni to amatorzy – Gurkhowie z regimentu Bruce’a), Lor Khan (myśliwy z Kaszmiru). Pierwsze zetknięcie z chorobą wysokogórską. Do tej pory powszechnie uważało się, że działalność górska w Himalajach będzie przypominać wspinaczkę w Alpach. Jedynymi różnicami wydawały sie być długość wejścia i ewentualnie niższe temperatury powietrza. Mummery, Lor Khan i Ragobir Thapa osiągają wysokość około 6400 m n.p.m.
Ragobir Thapa, Goman Singh i sam Albert Mummery giną 24 sierpnia podczas próby dotarcia na Diamir Gap. Nie wiadomo co było przyczyną ich śmierci. Uważa się, że najprawdopodobniej lawina. Nigdy nie odnaleziono ciał.
1913 Rekonesans szkockiego fizjologa, chemika i wspinacza Alexandra Kellasa.
1932 „The German American Himalaya Expedition” – szef: Willy Merkl [1900-1934 Nanga Parbat], Bawarczyk Fritz Bechtold, Austriak Peter Aschenbrenner, Niemiec ze Stanów Fritz Wiessner, Elbridge Rand Herron i Elisabeth Knowlton, oboje z USA. Ogromne problemy z lokalnymi tragarzami. Osiągnięto ok. 7000 m n.p.m. na Rakhiot Ridge. Wycofano się ze względu na załamanie pogody. W drodze powrotnej do Stanów Rand Herron odwiedza turystycznie Egipt i ginie potknąwszy się podczas zbiegania z Piramidy Chefrena.
1934 Wyprawa niemiecka – szef: Willy Merkl, wspinacze: Peter Aschenbrenner, Fritz Bechtold, Willo Welzenbach, Alfred Drexel, Erwin Schneider, Uli Wieland plus fotograf Peter Muellritter, lekarz Willy Bernard oraz naukowcy: Richard Finsterwalder, Walter Raechl i geolog Peter Misch. Po doświadczeniach poprzedniej wyprawy wynajęto 35 tragarzy z Darjeelingu. 8 czerwca Drexer umiera na odmę płuc, narasta napięcie pomiędzy wspinaczami a szefem wyprawy, naciski ze strony nazistowskich władz.
Wyprawa wycofuje się z wysokości około 7930 m n.p.m. Podczas dramatycznego zejścia 8 lipca wieczorem ginie Nima Norbu, nastepnego ranka umiera Uli Wieland, 10 lipca Nima Dordże, Nima Tashi i Pinzo Norbu, 11 lipca rano Dakshi, 12 lipca Willo Welzenbach, 15 lipca Willy Merkl i Gaylay.
1937 Wyprawa niemiecka – szef: Karl Wien [1903-1937 Nanga Parbat], Adolf Göttner, Günther Hepp, Peter Müllritter, Hans Hartmann, Uli Luft, Pert Fankhauser, Martin Pfeffer, 12 Szerpów. 15 czerwca 16 wspinaczy ginie w lawinie, która uderza nocą w obóz IV. Spośród niemieckich himalaistów przeżył tylko Uli Luft.
1938 Wyprawa niemiecka – szef: Paul Bauer [1896-1990], Uli Luft, Fritz Bechtold, Mathias Rebitsch, Rolf von Chlingensperg, Stefan Zuck, Ludwig Schmaderer, sirdar Nursang, Szerpowie.
1939 Wyprawa niemiecka – szef: Peter Aufschnaitner, Lutz Chicken, Heinrich Harrer, Hans Lobenhoffer. „7 lat w Tybecie”…
1950 Późnojesienno-zimowa wyprawa brytyjska – W.H. Crace, R.M.W. Marsh, J.S. Thornley; Crace i Thornley giną w burzy snieżnej 5500 m n.p.m., ciał nie odnaleziono. W roku 1971 czeski wspinacz Miroslav Jaskovsky natrafił w terenie na bardzo już zniszczony, ale cały, dziennik W.H. Crace’a.
1953 „Willy-Merkl-Gedächtnis-Expedition” – wyprawa niemiecko-austriacka – szef: (org.) Karl-Maria Herrligkoffer [1916-1991, lekarz, przyrodni brat Willego Merkla] i (wspin.) Peter Aschenbrenner [1902-1998], Fritz Aumann, Albert Bitterling, Hermann Buhl, Kuno Reiner, Hans Ertl, Walter Frauenberger, Otto Kempter, Hermann Köllensperger. Pierwsze wejście – Hermann Buhl [1924-1957 Chogolisa].
1939 Wyprawa niemiecka – szef: Peter Aufschnaitner, Lutz Chicken, Heinrich Harrer, Hans Lobenhoffer. „7 lat w Tybecie”…
1950 Późnojesienno-zimowa wyprawa brytyjska – W.H. Crace, R.M.W. Marsh, J.S. Thornley; Crace i Thornley giną w burzy snieżnej 5500 m n.p.m., ciał nie odnaleziono. W roku 1971 czeski wspinacz Miroslav Jaskovsky natrafił w terenie na bardzo już zniszczony, ale cały, dziennik W.H. Crace’a.
1953 „Willy-Merkl-Gedächtnis-Expedition” – wyprawa niemiecko-austriacka – szef: (org.) Karl-Maria Herrligkoffer [1916-1991, lekarz, przyrodni brat Willego Merkla] i (wspin.) Peter Aschenbrenner [1902-1998], Fritz Aumann, Albert Bitterling, Hermann Buhl, Kuno Reiner, Hans Ertl, Walter Frauenberger, Otto Kempter, Hermann Köllensperger. Pierwsze wejście – Hermann Buhl [1924-1957 Chogolisa].
opracowanie w oparciu o:
*Maurice Isserman & Stewart Weaver „Fallen Giants”, Yale University Press, New Haven & London 2008;
*John B West (1989) A M Kellas: Pioneer Himalayan Physiologist and Mountaineers Books, The Alpine Journal XX.
*The Pittsburgh Press – Oct 13, 1932