Gurungowie

Grupa etniczna pochodzenia mongoloidalnego zamieszkująca głównie południowe zbocza Masywu Annapurny. Najbliżej spokrewniona z Magarami i Thakali. Gurungowie stanowią znaczącą część regimentów Gurkhów w armiach brytyjskiej i indyjskiej, służą w królewskiej armii Nepalu i policji. Szacuje się, że Napal zamieszkuje ponad 3,5 miliona Gurungów.

Ze względu na ścisłe zasady zawierania przez Gurungów małżeństw stanowią grupę o ustalonej i prawie niezmiennej kulturze i zwyczajach. Żyją głównie z uprawy roli i hodowli owiec ale również z wojskowych pensji a ostatnio i obsługi turystów. Uprawiają ziemniaki, pszenicę, owies, jęczmień i ryż. Niżej położone tarasowe poletka zasiewają wiosną ryżem a zimą pszenicą. Owce wypasają latem na trawiastych zboczach Annapurny, Lamjungu i Himal Chuli. Każda osada, w zależności od wielkości dysponuje zazwyczaj od dwu do pięciu stadami liczącymi 200 do 300 sztuk. Przez długie lata Gurungowie zajmowali się wymianą handlową z Indiami i Tybetem. Na północ transportowali ziarna zbóż i ghee [ghi] (rodzaj doskonałego spożywczego tłuszczu) przywożąc w zamian sól i wełnę. Szlaki handlowe prowadziły wzdłuż Kali Gandaki, Marsyangdi i Buri Gandaki. Zgodnie z tradycją wioski Gurungów lokowane były na górskich grzbietach lub na słonecznych, południowych zboczach zaraz poniżej grzbietów.

Tradycyjny ubiór męski składa się z krótkiej bawełnianej bluzy związanej połami nad pasem i rodzaju spodni wiązanych z długiego pasa białej bawełny. Wielu Gurungów, którzy mieli kontakt z armią, lubi włączać do codziennego stroju elementy swojego dawnego uniformu. Kobiety po dziś dzień noszą tradycyjne bawełniane bluzki wiązane z przodu i – najczęściej ciemnoczerwone – sari. Ozdoby pań to zwykle złote lub wykonane z korali naszyjniki oraz złote kolczyki. Jakość biżuterii zawsze świadczyła o statusie danej rodziny.

Społeczność Gurungów jako grupa etniczna podzieliła się na klany (jaat, czyt. dziaat). Wyraźnie wyodrębnił się podział na dwie grupy owych klanów – char-jaat oraz sora-jaat, których członkowie nie zawierają między sobą małżeństw. Każdy z klanów z kolei dzieli się na rodziny (pad) rządzone przez chivę [cziwa]. Preferowane są małżeństwa pomiędzy kuzynami i kuzynkami choć nie ma tu absolutnie przymusu.

Ciekawym a unikalnym dla Gurungów tworem życia społecznego są rodi – rodzaj klubów dla chłopców lub dziewcząt pomiędzy dziesiątym a osiemnastym rokiem życia prowadzonych przez dorosłych obdarzonych zaufaniem mieszkańców wioski. Młodzież wspólnie pracuje, bawi się, trzeba przyznać mając przy tym sposobność do świadomego wyboru przyszłego towarzysza życia.

Po śmierci ciała są grzebane lub palone. Ostateczna metoda wybierana jest po konsultacji z astrologiem. Żałoba trwa do roku i wiąże się z powstrzymaniem się od jedzenia mięsa i picia alkoholu.

Prawie 70% Gurungów wyznaje buddyzm, pozostali głównie hinduizm. Mieszkańcy dystryktów Kaski i Lamjung posługują się tradycyjnym językiem z grupy tybeto-birmańskiej, Gurungowie z okolic na wschód od Kathmandu właściwie używają wyłącznie języka nepali.