ludzie 11

Uważa się, że Ladakhijczycy wywodzą się od trzech grup – indoaryjskich Monów z północy Indii, Dardów z Gilgitu oraz mongolskich nomadów. Język, sztuka, architektura, medycyna i religia w Ladakhu – wszystko ściśle wiąże się z Tybetem. Zdecydowanie dominującą religią jest buddyzm tybetański, duchowym przywódcą – Dalajlama. Większość Ladakhijczyków to praktycznie samowystarczalni rolnicy zamieszkujący niewielkie osady w głębi gór. Wielkość osady zależy zwykle od ilości dostępnej wody w danym rejonie. Ziemia w Ladakhu nie jest żyzna. Deszcz pada bardzo rzadko a okres wegetacji roślin ogranicza się do czterech miesięcy w roku.

Głównym zbożem – podobnie jak w całym Tybecie – jest jęczmień, z którego wyrabiany jest podstawowy składnik wielu potraw – prażona mąka – ngamphe. Prócz jęczmienia uprawia się praktycznie tylko warzywa – głównie groszek i białą rzodkiew. W dolinach powstają ostatnio sady morelowe. W wysokich górach hoduje się bydło. Odchody zwierząt stanowią podstawowy opał w Ladakhu. Zwierzęta poza tym stanowią środek transportu, pracują w polu. Jaki, kozy i owce dostarczają wełny i mleka. Najważniejszym zwierzęciem hodowlanym jest zdecydowanie dzo – krzyżówka krowy i jaka. Wiele rodzin od czerwca do września wychodzi ze stadami na wysokie pastwiska (do ponad 5000 m n.p.m.) zwane tu phu. Zajmują się wówczas, prócz pilnowania zwierząt, zbieraniem nawozu, wyrobem masła i sera na zimę.


 

Ulubionym napojem Ladakhijczyków jest soldja wyrabiana z liści zielonej herbaty gotowanych przez około godzinę z solą i sodą. Do tak przygotowanej herbaty dodaje się masło. Domy Ladakhijczyków skonstruowane są z kamienia i glinianych, wyrabianych na miejscu, cegieł. Cegły suszy się na słońcu. Zwracają uwagę charakterystyczne stropy wykonane z wierzbowych witek i przepiękne drewniane rzezbione elementy stolarki. Większość czasu rodziny spędzają w kuchni – największym zwykle i najcieplejszym pomieszczeniu. Ladakhijczycy ze względu na klimat mogą w zasadzie pracować tylko przez cztery miesiące w roku – przez resztę roku pozostaje im przygotowywanie posiłków, opieka nad zwierzętami hodowlanymi, gromadzenie wody. Dlatego też właśnie zimą w Ladakhu odbywa się najwięcej festiwali, obchodzonych jest najwięcej świąt. Nie zanikła jeszcze profesja opowiadacza-gawędziarza.